Nhịp chậm xoang: nguyên nhân và cách điều trị

Nhịp chậm xoang là tình trạng nút xoang phát tín hiệu thấp hơn bình thường, tình trạng này xảy ra nhiều ở những người lớn tuổi. Tình trạng này kéo dài gây ra các triệu chứng mệt mỏi, chóng mặt, ngất xỉu… nhiều trường hợp thậm chí bị đột tử, đe dọa tính mạng.

Nhịp chậm xoang là bệnh gì?

Nhịp chậm xoang là tình trạng rối loạn nhịp chậm, khi nút xoang phát tín hiệu với tần số thấp hơn bình thường dẫn đến nhịp tim đo được dưới 60 lần/phút trong tình trạng nghỉ.

Các triệu chứng như mệt mỏi và khó thở thường trở nên rõ rệt khi nhịp tim giảm xuống dưới 50 lần/phút. Trong trường hợp nhịp tim giảm xuống dưới 45 lần/phút, người bệnh có thể trải qua tình trạng choáng và ngất xỉu.

Việc xác định chậm nhịp xoang sẽ phụ thuộc vào độ tuổi. Ở người cao tuổi, nhịp tim có xu hướng chậm lại một cách tự nhiên khi bạn già đi. Còn đối với trẻ sơ sinh, nhịp tim bình thường ở mức khoảng 120 – 160 thì nhịp xoang chậm là khi nhỏ hơn 100 lần/phút.

Nhịp tim chậm xoang có thể xảy ra liên tục và không gây ra triệu chứng rõ rệt. Trường hợp này thường không đáng lo ngại. Tuy nhiên, khi nhịp tim quá chậm, nhịp chậm xoang kéo dài, không thể bơm đủ máu thì cần có sự can thiệp điều trị.

Nguyên nhân gây nhịp chậm xoang

Nhịp chậm xoang có thể do nhiều nguyên nhân gây nên. Những nguyên nhân này có thể do tổn thương tim, do tác dụng phụ của thuốc hoặc do bệnh rối loạn chuyển hóa gây nên. Cụ thể:

Nguyên nhân do tim

• Bệnh tim bẩm sinh.
• Bệnh mạch vành.
• Bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ, nhồi máu cơ tim cấp.
• Hội chứng nút xoang.
• Chứng viêm tim: viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim.

Nguyên nhân ngoài tim

• Thiếu máu, thiếu oxy.
• Tăng Kali máu.
• Suy giáp.
• Tác dụng phụ của thuốc điều trị rối loạn nhịp tim, thuốc điều trị trầm cảm.
• Sử dụng chất kích thích.
• Chứng ngưng thở khi ngủ.
• Tăng áp lực nội sọ.

Tuổi tác

Tuổi tác càng cao gây xơ hóa và mất dần tế bào tạo nhịp của nút xoang, dẫn đến hội chứng suy nút xoang và là nguyên nhân gây nhịp chậm xoang. Người trên 65 tuổi có nguy cơ bị rối loạn chức năng nút xoang cao hơn nhóm trẻ tuổi.

Triệu chứng nhịp chậm xoang thường gặp

Phần lớn những người bị nhịp chậm xoang thường không có triệu chứng nào. Đối với thanh niên khỏe mạnh hoặc người thường xuyên hoạt động thể lực, nhịp chậm xoang có thể thấp hơn so với người bình thường. Bên cạnh đó, những người trên 65 tuổi, nhịp tim sẽ dần chậm lại theo tuổi tác. Nhịp chậm xoang có thể xảy ra trong khi bạn ngủ say.

Các trường hợp còn lại khi bị nhịp chậm xoang thường có triệu chứng là:

• Hụt hơi
• Khó thở
• Bị đau thắt ở ngực
• Người mệt mỏi
• Giảm khả năng chịu đựng khi tập luyện, vận động thể lực
• Cảm thấy bị chóng mặt, choáng váng, ngất xỉu
• Bị lú lẫn hoặc gặp vấn đề về trí nhớ
• Khó tập trung
• Dễ bị kích động hoặc thay đổi tính cách.

Các triệu chứng này trở nên trầm trọng hơn khi bạn vận động nặng, tập thể dục cường độ cao, vì khi gắng sức, nhu cầu của cơ thể tăng lên. Trường hợp bạn đã nghỉ ngơi nhưng các triệu chứng vẫn không giảm, ngược lại còn trở nên nặng hơn thì bạn cần được đưa đến bệnh viện để được can thiệp y tế sớm.

Nhịp chậm xoang có nguy hiểm không?

Đa số các trường hợp bị nhịp tim chậm xoang đều không có triệu chứng nên đây là tình trạng lành tính. Nhịp chậm xoang có thể xảy ra khi bạn đang ngủ say hoặc thanh niên khỏe mạnh, vận động viên bền sức có thể có số nhịp tim mỗi phút ít hơn người bình thường. Đặc biệt là người lớn tuổi thì phần lớn đều dễ bị nhịp tim chậm xoang. Nhiều người không biết bản thân bị chậm nhịp xoang, nhịp tim dưới 60 lần/phút cho đến khi đi kiểm tra tim mạch.

Trường hợp người bệnh bị nhịp chậm xoang kèm theo các triệu chứng khác, là biểu hiện cho thấy tim đang không bơm đủ máu. Điều này khiến cho não và các bộ phận khác không nhận đủ lượng oxy cần thiết để hoạt động, có thể gây ra các biến chứng, ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.

Các biến chứng nếu tình trạng nhịp chậm xoang kéo dài

Mặc dù hầu hết các trường hợp nhịp chậm xoang là vô hại, nhưng nếu nó kéo dài, sẽ có nguy cơ gây ra các biến chứng nguy hiểm hơn. Tim hoạt động không tốt, bơm máu không đủ đến các cơ quan trong cơ thể trong thời gian dài có thể gây:

• Cơn ngất xỉu mạn tính
• Huyết áp cao
• Đau thắt ngực
• Ngừng tim đột ngột
• Suy tim.

Phương pháp điều trị nhịp chậm xoang

Để xác định phương pháp điều trị nhịp chậm xoang phù hợp cho bệnh nhân, bác sĩ sẽ thăm khám và chỉ định tùy vào tình trạng sức khỏe của mỗi người.

Điều trị thuốc

Trước tiên, bác sĩ sẽ cần xem xét các loại thuốc mà bạn đang sử dụng để tìm ra nguyên nhân gây nhịp chậm xoang có phải là do những loại thuốc này không. Trường hợp thuốc bạn đang dùng làm tăng nguy cơ hoặc ảnh hưởng, gây nhịp chậm xoang, bác sĩ sẽ chỉ định bạn ngừng uống. Nếu người bệnh có các bệnh lý khác đi kèm, cần phải dùng một số loại thuốc nhất định, có thể gây nhịp chậm xoang thì bác sĩ có thể đề xuất bạn dùng máy tạo nhịp tim vĩnh viễn.

Điều trị bằng máy tạo nhịp vĩnh viễn

Máy tạo nhịp vĩnh viễn giúp hỗ trợ tạo bù nhịp tim trong tường hợp người bệnh bị nhịp chậm xoang quá mức, có nguy cơ đe dọa tính mạng. Bác sĩ sẽ cho cấy thiết bị này vào ngực của bệnh nhân, giúp cung cấp dòng điện đều đặn, vừa đủ mạnh để mô phỏng hiệu ứng tương tự như nút SA của người bệnh.

Trong một số trường hợp, người bệnh chưa thể cấy ghép máy tạo nhịp tim vĩnh viễn ngay lập tức, bác sĩ sẽ cho sử dụng phương pháp tạo nhịp tạm thời. Máy tạo nhịp tạm thời gửi các xung điện kích thích tim đập thông qua một dây dẫn luồn qua mạch máu đùi hoặc cổ vào tim.

Cách ngăn ngừa tình trạng nhịp chậm xoang

Bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau để giảm nguy cơ nhịp chậm xoang cũng như hạn chế được các biến chứng của bệnh:

• Sử dụng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ
• Kiểm soát tình trạng huyết áp cao, mức cholesterol
• Không hút thuốc lá, kể cả thuốc lá điện tử
• Kiểm soát cân nặng ở mức độ vừa phải
• Hạn chế việc uống rượu
• Luyện tập thể dục đều đặn, vừa sức
• Áp dụng chế độ ăn uống tốt cho tim mạch như: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt; hạn chế tối đa thực phẩm được chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ,…
• Kiểm soát căng thẳng
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ để bác sĩ có thể theo dõi được tình trạng của bạn.

Nhịp chậm xoang trong nhiều trường hợp có thể không xuất hiện triệu chứng nào. Chính vì vậy, bạn nên tuân thủ đi khám sức khỏe theo định kỳ để sớm phát hiện và điều trị nhịp tim chậm xoang, tránh các biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe.